EDEBİYATTAN ÖRNEKLER

 

                                                                                          ZÜLALÎ



1873'te Ardahan'ın Posof ilçesi Suskap köyünde doğdu. Köyün bugünkü adı Aşık Zülali Köyü. Çocukluk yaşlarından itibaren aşıklığa merak sardı. Kars ve çevresindeki usta âşıklardan usul, erkan, yol öğrendi. İlk ustası Âşık Abbas'dı. Âşık Şenlik, Âşık Sümmani gibi zamanın tanınmış ozanlarıyla görüştü, onlardan öğütler aldı. Halk edebiyatının koşma, güzelleme, koçaklama, varsağı gibi hemen tüm örneklerinden ürünler verdi. Sözü kadar sazının da güçlü olduğu söylenir. Bir dönem İstanbul'a gitti. Bir yandan medrese eğitimi aldı bir yandan âşık kahvelerinde çaldı, söyledi. Afyon, Emirdağ yörelerini dolaştı. Yaşamının son yıllarını Eskişehir Çifteler'de geçirdi. 18 Aralık 1956'da yaşamını yitirdi.


 


KOŞMA-MANİ


Hâb-ı nazda yatar iken uyandım 
Bir bâde verdiler nûş edip kandım 
İçtim bâdeyi kandım 
Ab-ı hayattır sandım 
Ben bir ateşe yandım 
Aşkın atına bindim 
Yeri göğü dolandım 
Bu yerde de avlandım 
Seni buldum bir çobana efendim
Kudret kanadımı çalsam el kınar

Uyanmıştım hâb-ı nazdan havf ilen 
Kırklar dolu verdi tabla raf ilen 
Dolu tabla raf ilen 
Divan durdum saf ilen 
Öğüt almam laf ilen 
Erenler taraf ilen 
Yedi deryaları kûh-ı Kaf ilen 
Gavazsam kaynağa dalsam el kınar

Siftah yalvarırım Gani Subhana 
Sonradan dönerim bir aç aslana 
Dönerem aç aslana 
Saldırıram cihana 
Kâh o yana bu yana 
Diyeceksin daha ne 
Nece ki bir serçe geçer şahana 
Kırsam kanadını yolsam el kınar 

Zülâlî çağırır ben bir nökerim 
Heyya gibi dilden zeher tökerim 
Zeher meher tökerim 
Aşk kılıcın çekerim 
Tunçtan beden sökerim 
Ey benim bal şekerim 
Hiç deme Mevlâ kerim 
Haçan ki meydanda pençe çekerim 
Her âşık sazını alsam el kınar    

 


BİR KİŞİ Kİ KEMALİNİ HIFZETSE


Bir kişi ki kemalini hıfzetse 
İrfan meclisinde pir-î nur olur 
Şeriat babına kayım olmayan
Daim onun altı üstü nar olur

Üç nedir ki üç kitapta yeri yok
Ziya vermiş her eşyada nuru çok 
Ol kimidi beygafilden deydi ok 
Mahşerde resula iddakar olur

Bendi yok başının yüce seri var. 
Hak talânın hikmeti var, sırrı var 
Ol nedir ki beş iklimde yeri var 
Bunu bilmeyenin işi zar olur

Zülali derki zehnim bulanır
Didelerim gam bahrinde sulanır
Ol nedir ki dağ başına dolanır?
Çıkar can cesetten rüzügâr olur